تأمین مالی جمعی راهی نوین برای جذب سرمایه استارتاپها
پیدا کردن سرمایه برای استارتاپها چالشبرانگیز اما ضروری است. امروزه منابع مالی متعددی برای کارآفرینان در دسترس است. تأمین مالی جمعی (Crowdfunding)، که در دهه گذشته محبوبیت زیادی پیدا کرده است، فرآیند تأمین مالی را دموکراتیک میکند و دسترسی به سرمایه را در جایی که گزینههای تأمین مالی سنتی ممکن است ناکافی باشند، فراهم میکند. تا سال 2023، ارزش بازار جهانی تأمین مالی جمعی بیش از 1.4 میلیارد دلار آمریکا تخمین زده شد و پیشبینی میشود که این رقم تا سال 2030 دو برابر شود. پلتفرم پیشرو تأمین مالی جمعی، کیکاستارتر، تا می 2023 میزبان بیش از 592,000 پروژه بوده است.
تأمین مالی جمعی به دلیل تطبیقپذیری و دسترسی گستردهاش برجسته است و به کارآفرینان اجازه میدهد از مخاطبان وسیعی بودجه جمعآوری کنند. علاوه بر تأمین منابع مالی لازم، تأمین مالی جمعی به استارتاپها کمک میکند تا اعتبار بازار ارزشمندی کسب کنند، جامعهای از حامیان اولیه ایجاد کنند و یک پلتفرم تعاملی هیجانانگیز برای مشتریان بالقوه، پذیرندگان اولیه و حتی سرمایهگذاران بسازند.
در ادامه، ویژگیها، مزایا و معایب انواع اصلی تأمین مالی جمعی را بررسی خواهیم کرد. درک این اشکال مختلف، اولین قدم در تعیین این است که آیا تأمین مالی جمعی میتواند استراتژی مناسبی برای تأمین مالی استارتاپ شما باشد یا خیر.
این مقاله شامل چه مواردی است؟
- تأمین مالی جمعی چیست؟
- مزایای تأمین مالی جمعی برای کسب و کارها چیست؟
- انواع تأمین مالی جمعی:
- تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش
- تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام
- تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی
- تأمین مالی جمعی مبتنی بر کمک مالی
- چگونه نوع مناسب تأمین مالی جمعی را انتخاب کنیم؟
- جایگزینهای تأمین مالی جمعی چه هستند؟
- این مقاله شامل چه مواردی است؟
- تأمین مالی جمعی چیست؟

تأمین مالی جمعی چیست؟
تأمین مالی جمعی یعنی اینکه شما برای پروژهها یا کسبوکارتان از طریق کمکهای مالی تعداد زیادی از افراد دوستان، خانواده، مشتریان، و سرمایهگذاران عادی پول جمعآوری کنید. این رویکرد بر تلاشهای مشارکتی گروه بزرگی از افراد، عمدتاً به صورت آنلاین از طریق رسانههای اجتماعی و پلتفرمهای تأمین مالی جمعی، تکیه دارد و برای دسترسی و دیده شدن بیشتر از شبکههای آنها استفاده میکند.
تأمین مالی جمعی نقطه مقابل روشهای تأمین مالی سنتی است، جایی که یک پروژه یا کسبوکار از گروه کوچک و منتخب افراد یا مؤسسات، بودجه جمعآوری میکند. تأمین مالی جمعی به شما این امکان را میدهد که از طریق افرادی که به پروژه یا کسبوکار شما علاقهمند هستند، سرمایه جذب کنید. این افراد میتوانند هر کسی باشند که تمایل دارند با کمک مالی از شما حمایت کنند. این کمکها بسته به ماهیت پروژه یا کسبوکار و بازده بالقوه، میتواند از مقادیر بسیار کوچک تا بسیار بزرگ متغیر باشد.
از طریق تأمین مالی جمعی، کارآفرینان یا آغازکنندگان پروژه میتوانند از دسترسی اینترنت برای جمعآوری پول برای اهداف مختلف، مانند شروع یک کسبوکار، توسعه یک محصول جدید، حمایت از یک هدف اجتماعی یا کمک به افراد نیازمند، بهره ببرند.
مزایای تأمین مالی جمعی برای کسبوکارها چیست؟
تأمین مالی جمعی روشی نوآورانه برای استارتاپها است تا سرمایه مورد نیاز خود را برای راهاندازی یا توسعه کسبوکارشان جمعآوری کنند و با روی آوردن به عموم مردم برای تأمین مالی، استارتاپها میتوانند علاوه بر کسب سرمایه، از مزایای جانبی متعددی نیز بهرهمند شوند.
ظهور اینترنت و رسانههای اجتماعی دسترسی به مخاطبان گستردهای از سرمایهگذاران و حامیان بالقوه را آسانتر از همیشه کرده است به طوری که هر کدام مبلغ کمی را به هدف تأمین مالی کمک میکنند. این رویکرد نه تنها فرآیند سرمایهگذاری را در دسترستر میکند، بلکه مزایای متمایز متعددی را نیز برای استارتاپها فراهم میکند. برخی از مزایای کلیدی عبارتند از:
- دسترسی به سرمایه
تأمین مالی جمعی به استارتاپها دسترسی به سرمایهای را فراهم میکند که شاید نمیتوانستند از منابع مالی سنتی مانند بانکها یا سرمایهگذاران خطرپذیر به دست آورند.
- اعتبارسنجی بازار
با ارائه ایده خود به عموم، میتوانید میزان علاقه آنها را بسنجید و ببینید آیا محصول شما چیزی است که مردم واقعاً میخواهند یا خیر. یک کمپین موفق تأمین مالی جمعی میتواند نشان دهد که برای محصول یا خدمات شما تقاضا وجود دارد و به عنوان اثبات مفهوم برای سایر سرمایهگذاران و ذینفعان عمل کند.
- ایجاد مخاطب
یک کمپین تأمین مالی جمعی به شما امکان میدهد به تعداد زیادی از افراد دسترسی پیدا کنید و به شما در ایجاد آگاهی و ساختن مخاطب کمک میکند. کسانی که در کمپین شما مشارکت میکنند، احتمالاً به پرشورترین مشتریان و حامیان شما تبدیل میشوند.
- بازخورد و بینش
از طریق فرآیند تأمین مالی جمعی، میتوانید قبل از راهاندازی رسمی، بازخورد محصول یا خدمات خود را دریافت کنید. حامیان میتوانند بینشها و پیشنهادات ارزشمندی برای بهبود ارائه دهند.
- ریسک کمتر
در مقایسه با روشهای تأمین مالی سنتی، تأمین مالی جمعی میتواند ریسک کمتری داشته باشد. شما سهام را واگذار نمیکنید یا بدهی ایجاد نمیکنید. در عوض، محصول یا خدمات خود را با بودجه مبادله میکنید.
- تبلیغات و بازاریابی
یک کمپین موفق تأمین مالی جمعی میتواند منجر به تبلیغات قابل توجهی از طریق اشتراکگذاریها و لایکهای رسانههای اجتماعی و پوشش رسانههای سنتی شود.
- فرصتهای مشارکت و شبکهسازی
کمپینهای تأمین مالی جمعی اغلب توجه رهبران صنعت، شرکای بالقوه و حتی سایر منابع مالی را به خود جلب میکنند. این دیده شدن میتواند منجر به مشارکتهای استراتژیک و فرصتهای سرمایهگذاری بیشتر شود.

انواع تأمین مالی جمعی
چهار نوع اصلی تأمین مالی جمعی وجود دارد که استارتاپها میتوانند از بین آنها انتخاب کنند، هر کدام مزایای منحصر به فرد و موارد استفاده خاصی دارند که برای پشتیبانی از آنها مناسبتر است. در اینجا مروری بر آنچه استارتاپها باید بدانند آورده شده است:
تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش
در تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش، حامیان در ازای پاداش که معمولاً محصول یا خدماتی است که شرکت شما ارائه میدهد به استارتاپ شما کمک مالی میکنند. این مدل معمولاً توسط استارتاپهایی استفاده میشود که محصول یا خدمات جدیدی را راهاندازی میکنند و برای توسعه یا تولید به بودجه نیاز دارند. نمونههایی از پلتفرمهای تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش شامل کیکاستارتر و ایندیگوگو هستند.
تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش، روشی محبوب برای جمعآوری بودجه بهویژه برای پروژههای خلاقانه یا راهاندازی محصولات جدید است. در زیر برخی از مزایا و معایب کلیدی آن آورده شده است.
مزایای تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش
- عدم واگذاری سهام: برخلاف تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام، تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش شامل واگذاری مالکیت شرکت شما نمیشود.
- اعتبارسنجی بازار: تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش به شما امکان میدهد علاقه بازار به محصول یا خدمات خود را ارزیابی کنید. اگر کمپین شما موفق شود، نشانه خوبی است که برای آنچه میفروشید، بازار وجود دارد.
- پیشفروش و بازاریابی: کمپینهای تأمین مالی جمعی میتوانند به عنوان پیشفروش محصول عمل کنند، تبلیغات ایجاد کنند و پایگاه مشتری اولیه را فراهم کنند.
- ایجاد جامعه: پلتفرمهای تأمین مالی جمعی راهی برای ارتباط و تعامل با حامیان فراهم میکنند. این میتواند به ایجاد جامعهای از حامیان کمک کند که ممکن است در انتشار اخبار مربوط به محصول یا خدمات شما کمک کنند.
معایب تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش
تأمین مالی به صورت همه یا هیچ: بسیاری از پلتفرمهای تأمین مالی جمعی بر اساس همه یا هیچ عمل میکنند به این معنی که اگر به هدف بودجه خود نرسید، هیچ پولی دریافت نمیکنید. این همیشه درست نیست، اما غیرمعمول هم نیست.
- تحویل پاداشها: تحویل پاداشهای وعده داده شده مهم است، که میتواند زمانبر یا پرهزینهتر از حد انتظار باشد. عدم تحویل پاداشها میتواند منجر به آسیب به شهرت شود یا حتی به حامیان دلیلی برای درخواست بازپرداخت پولشان بدهد.
- موفقیت غیرقابل پیشبینی: همه کمپینها موفق نمیشوند، حتی اگر ایده شما خوب باشد. موفقیت میتواند به عوامل زیادی از جمله کیفیت کمپین، زمانبندی و شانس محض بستگی داشته باشد. یک استارتاپ ممکن است زمان قابل توجهی را برای راهاندازی کمپین سرمایهگذاری کند، اما در نهایت شکست بخورد. علاوه بر این، یک کمپین ناموفق ممکن است به اشتباه به بنیانگذاران این تصور را بدهد که ایده کسبوکارشان عملی نیست یا تقاضای قوی بازار وجود ندارد.
- نمایش عمومی: ایده شما به صورت عمومی به اشتراک گذاشته میشود، که میتواند منجر به کپی شدن آن توسط شخص دیگری شود. شما باید بین نیاز به تبلیغات و خطر افشای بیش از حد تعادل برقرار کنید.
- کارمزدها: پلتفرمهای تأمین مالی جمعی معمولاً درصدی از بودجه جمعآوری شده را به عنوان کارمزد دریافت میکنند و ممکن است کارمزدهای پردازش اضافی نیز وجود داشته باشد.
تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام
در تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام، حامیان در ازای سرمایهگذاری خود، سهام شرکت شما را دریافت میکنند. این نوع تأمین مالی جمعی بیشتر توسط استارتاپهایی با پتانسیل رشد بالا استفاده میشود، زیرا به آنها امکان میدهد در ازای سهام در سودهای آتی شرکت، مبالغ بیشتری را جمعآوری کنند. پلتفرمهای SeedInvest و CircleUp پلتفرمهای محبوبی برای تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام هستند.
مزایای تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام
- مبالغ سرمایه بیشتر: از آنجایی که سرمایهگذاران در موفقیت آتی شرکت سهیم میشوند، ممکن است مایل به مشارکت مبالغ بیشتری نسبت به تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش باشند. این میتواند به استارتاپها اجازه دهد بودجه قابل توجهی را جمعآوری کنند.
- روابط سرمایهگذاری بلندمدت: برخلاف تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش، که رابطه معمولاً پس از تحویل پاداش به پایان میرسد، تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام میتواند منجر به روابط بلندمدت با سرمایهگذارانی شود که منافعی در موفقیت مداوم شرکت دارند.
- دسترسی به تخصص و شبکهها: سرمایهگذاران اغلب تخصص، تجربه و شبکههای خود را به همراه میآورند که میتواند منابع ارزشمندی برای شرکتهای مراحل اولیه باشد.
معایب تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام
- از دست دادن مالکیت: با ارائه سهام در شرکت خود، بخشی از مالکیت خود را واگذار میکنید، که ممکن است به معنای اشتراک کنترل و تصمیمگیری باشد.
- پیچیدگی نظارتی: تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام مشمول قوانین و مقررات پیچیدهتری نسبت به سایر اشکال تأمین مالی جمعی است. این ممکن است نیاز به مشاوره حقوقی داشته باشد و میتواند منجر به هزینههای حقوقی قابل توجهی شود.
- افزایش الزامات گزارشدهی: شرکتهایی که سهامداران زیادی دارند، اغلب باید بهروزرسانیها و گزارشهای مالی منظمی را به سرمایهگذاران خود ارائه دهند. این میتواند زمانبر باشد و نیاز به منابع اداری اضافی داشته باشد.
- فشار برای بازدهی: برخلاف تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش، که در آن حامیان از دریافت محصول یا خدمات خوشحال هستند، سرمایهگذاران سهام به دنبال بازده مالی سرمایهگذاری خود هستند. این میتواند فشار بر شرکت را برای عملکرد و ارائه بازده افزایش دهد.
- پتانسیل کاهش ارزش سهام: اگر در آینده بودجه سهام بیشتری جمعآوری کنید، درصد مالکیت شرکت توسط سرمایهگذاران اولیه (از جمله سرمایهگذاران تأمین مالی جمعی) ممکن است کاهش یابد. اگر به درستی مدیریت نشود، این میتواند منجر به نارضایتی در بین سرمایهگذاران شود.
تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی
تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی، مثل این است که به جای اینکه از بانک وام بگیرید از تعداد زیادی آدم وام میگیرید. شما به عنوان استارتاپ، قبول میکنید که این وام را با سود، در یک زمان مشخص به اون افراد پس بدهید. سایتهایی مثل LendingClub و Prosper هم، پلتفرمهایی هستند که این کار را انجام میدهند.
مزایای تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی
- حفظ مالکیت: برخلاف تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام، با تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی، لازم نیست هیچ گونه مالکیتی را در شرکت خود واگذار کنید. پس از بازپرداخت وام، تعهد شما نسبت به سرمایهگذاران به پایان میرسد.
- فرآیند سریعتر: فرآیند دریافت وام از طریق تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی میتواند سریعتر از بانکهای سنتی باشد. شرایط احراز صلاحیت نیز ممکن است کمتر سختگیرانه باشد.
- برنامه بازپرداخت ثابت: شما یک برنامه بازپرداخت ثابت خواهید داشت که برنامهریزی برای آن میتواند آسانتر از ماهیت غیرقابل پیشبینی سرمایهگذاریهای سهام باشد.
- هزینههای بالقوه کمتر: بسته به نرخ بهرهای که دریافت میکنید و مدت زمان وام شما، تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی گاهی اوقات میتواند نوع ارزانتری از تأمین مالی نسبت به تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام یا سایر انواع وام باشد.
معایب تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی
- تعهد به بازپرداخت: برخلاف سایر اشکال تأمین مالی جمعی، پولی که از طریق تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی جمعآوری میکنید باید با بهره بازپرداخت شود. این یک هزینه ثابت است که باید برای آن برنامهریزی کنید، صرف نظر از اینکه کسب و کار شما چقدر خوب عمل میکند.
- هزینههای بهره: هزینه وام نه تنها شامل مبلغ اصلی است که قرض میگیرید، بلکه شامل سودی است که در طول مدت وام میپردازید.
- ریسک برای امتیاز اعتباری: اگر نتوانید بازپرداخت وام خود را انجام دهید، ممکن است امتیاز اعتباری شما تحت تأثیر قرار گیرد، که میتواند بر توانایی شما در تأمین مالی در آینده تأثیر بگذارد.
- ریسک وامهای تضمین شده: برخی از تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی ممکن است نیاز به وثیقه یا ضمانت شخصی داشته باشد. اگر وام بازپرداخت نشود، شما در معرض خطر از دست دادن داراییهایی هستید که به عنوان وثیقه گرو گذاشتهاید.
تأمین مالی جمعی مبتنی بر کمک مالی
این مدل معمولاً توسط سازمانهای غیرانتفاعی، کارآفرینان اجتماعی و استارتاپهایی استفاده میشود که "بازگشت سرمایه" در آنها مالی نیست، بلکه یک خیر اجتماعی یا نوعی سود برای جامعه است. حامیان به این پروژه پول اهدا میکنند زیرا به هدف آن اعتقاد دارند، نه به این دلیل که انتظار بازگشت مالی دارند. GoFundMe یک پلتفرم جمعآوری کمک مالی شناخته شده برای تأمین مالی جمعی مبتنی بر کمک مالی است.
مزایای تأمین مالی جمعی مبتنی بر کمک مالی
- عدم بازپرداخت یا مبادله سهام: حامیان مالی به پروژه یا هدف شما اهدا میکنند، بنابراین لازم نیست نگران بازپرداخت وام یا واگذاری سهام کسب و کار خود باشید.
- حمایت از اهداف اجتماعی: تأمین مالی جمعی مبتنی بر کمک مالی به ویژه برای پروژهها یا اهدافی که تمرکز اجتماعی، خیریه یا جامعه دارند، مؤثر است. مردم اغلب مایل به اهدای پول برای حمایت از اهدافی هستند که به آنها اهمیت میدهند.
- تعامل با جامعه: این نوع تأمین مالی جمعی میتواند راهی خوب برای ایجاد جامعهای از حامیان باشد که از نظر احساسی در پروژه یا هدف شما سرمایهگذاری کردهاند.

معایب تأمین مالی جمعی مبتنی بر کمک مالی
- جذابیت محدود: کمپینهای مبتنی بر کمک مالی اغلب به جذابیت احساسی پروژه یا هدف متکی هستند، که ممکن است جذابیت آنها را برای مخاطبان گستردهتر محدود کند. این کمپینها ممکن است برای پروژههای تجاری کمتر موفق باشند.
- عدم تضمین بودجه: مانند سایر اشکال تأمین مالی جمعی، هیچ تضمینی وجود ندارد که به هدف بودجه خود برسید. و در برخی از پلتفرمها، اگر به هدف خود نرسید، هیچ بودجهای دریافت نخواهید کرد.
- نمایش عمومی: مانند سایر اشکال تأمین مالی جمعی، ایده شما عمومی است، که میتواند منجر به تکرار آن توسط شخص دیگری شود.
- کارمزد پلتفرم: در حالی که پولی که جمعآوری میکنید نیازی به بازپرداخت ندارد، اکثر پلتفرمها کارمزدی را بر اساس مبلغی که جمعآوری میکنید، دریافت میکنند.
چگونه نوع مناسب تأمین مالی جمعی را انتخاب کنیم؟
انتخاب نوع مناسب تأمین مالی جمعی برای استارتاپ شما تا حد زیادی به ماهیت کسب و کارتان، اهداف شما و توانایی شما در برآوردن خواستههای هر روش تأمین مالی جمعی بستگی دارد. در اینجا عواملی وجود دارد که باید هنگام تصمیمگیری در نظر بگیرید:
ماهیت کسب و کار یا پروژه شما
بسته به نوع کسبوکارتان، میتوانید روش مناسب را انتخاب کنید. مثلا اگر میخواهید یک محصول یا خدمات جدید راهاندازی کنید، تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش میتواند مناسب باشد. اگر کسبوکار شما ماموریت اجتماعی یا جامعهمحور قوی دارد، تأمین مالی جمعی مبتنی بر کمک مالی میتواند انتخاب خوبی باشد. اگر در حال توسعه کسبوکاری هستید که از قبل مقداری کشش دارد و مایل به واگذاری سهام هستید، تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام میتواند بهترین گزینه باشد. و در نهایت، اگر به توانایی خود در بازپرداخت وام اطمینان دارید و میخواهید مالکیت کامل شرکت خود را حفظ کنید، تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی میتواند بهترین مسیر باشد.
- نیازها و اهداف مالی: روشهای مختلف تأمین مالی جمعی میتوانند مقادیر مختلفی از سرمایه را ایجاد کنند. برای مقادیر بیشتر، تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام یا بدهی ممکن است مناسبتر باشد. اگر به مقدار کمتری نیاز دارید، تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش یا کمک مالی ممکن است کافی باشد.
- اعتبارسنجی بازار: اگر نیاز به آزمایش محصول خود در بازار دارید، تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش میتواند بازخورد و اعتبارسنجی ارزشمندی از مشتری ارائه دهد.
- مالکیت و کنترل: اگر حفظ کنترل و مالکیت کامل استارتاپ شما برایتان مهم است، تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش، کمک مالی یا بدهی نسبت به تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام ارجحیت دارد.
- توانایی انجام تعهدات: آیا میتوانید پاداشها را به موقع برای تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش تولید و تحویل دهید؟ آیا به توانایی خود در بازپرداخت وام برای تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی اطمینان دارید؟ آیا میتوانید تعداد زیادی از سهامداران را برای تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام مدیریت کنید؟
- ملاحظات قانونی و نظارتی: تأمین مالی جمعی مبتنی بر سهام و بدهی میتواند شامل الزامات قانونی و نظارتی پیچیدهتری نسبت به تأمین مالی جمعی مبتنی بر پاداش یا کمک مالی باشد. اطمینان حاصل کنید که این تعهدات را درک کردهاید.
جایگزینهای تأمین مالی جمعی چه هستند؟
استارتاپها جایگزینهای متعددی برای تأمین مالی جمعی دارند که میتوان آنها را به دو دسته اصلی تقسیم کرد: تأمین مالی مبتنی بر بدهی و تأمین مالی مبتنی بر سهام.
تأمین مالی مبتنی بر بدهی
- وامهای بانکی: وامهای بانکی سنتی یک روش مع
